Πρώτον πάντων το Γνώθι Σαυτόν. Γέρων Ιωσήφ ο Σπηλαιώτης

Και δια τούτον πρώτον πάντων το ‘γνώθι σαυτόν’. 

Ηγούν το να γνωρίσεις τον εαυτόν σου, 

οποίος είσαι. 

Οποίος είσαι τη αληθεία 

και όχι οποίος νομίζεις εσύ ότι είσαι.

Με την γνώσιν αύτην γίνεσαι σοφότερος των ανθρώπων.

Με τοιαύτην επίγνωσιν 

και εις ταπείνωσιν έρχεσαι 

και χαρίσματα λαμβάνεις παρά Κυρίου. 

Ει δε και δεν αποκτήσεις αυτογνωσίαν, 

αλλ’υπολογίζεις είς μόνον τον κόπον σου, 

γνώριζε ότι πάντα μακράν της οδού θα ευρίσκεσαι. 

Ποιος ενίκησε τον διάβολον; 

Αυτός που εγνώρισε την ιδίαν αυτού ασθένειαν,

τα πάθη, τα ελαττώματα, όπου έχει. 

Ο φοβούμενος να γνωρίσει εαυτόν, 

αυτός μακράν της γνώσεως μένει. 

Και άλλο τίποτε δεν αγαπά 

παρά να βλέπει λάθη στους άλλους και να τους κρίνει. 

Αυτός δεν βλέπει εις άλλους χαρίσματα, 

αλλά μόνον ελαττώματα. 

Δεν βλέπει εις εαυτόν ελαττώματα, 

παρά μόνον χαρίσματα. 

Οθεν, τέκνον μου, τώρα που είναι αρχή 

φρόντισε να γνωρίσεις τον εαυτόν σου καλώς, 

δια να βάλης θεμέλιον στερεόν την ταπείνωσιν. 

Φρόντισε να μάθης την υπακοήν, 

να αποκτήσης την ευχήν. 

Το ‘Κύριε Ιησού Χριστέ, Ελέησόν με’ 

ας είναι η αναπνοή σου. 

Μη αφήσεις τον νουν σου αργόν, 

δια να μη διδαχθής τα κακά. 

Μη αφήνεσαι να κοιτάζεις τας ελλείψεις των άλλων, 

διότι, χωρίς να το εννοής 

θα ευρίσκεσαι συνεργός του πονηρού 

και απρόκοπος εις το αγαθόν. 

Μη συμμαχής εν αγνοία με τον εχθρόν της ψυχής σου.

Ως πολυμήχανος ο εχθρός 

γνωρίζει καλώς να κρύπτεται 

πίσω από τα πάθη και τις αδυναμίες. 

Οπότε δια να κτυπήσεις αυτόν,

 πρέπει να πολεμήσης, 

να θανατώσεις τον εαυτόν σου- 

Όλα τα πάθη. 

Όταν ο παλαιός άνθρωπος αποθάνη, 

τότε θα καταργηθή 

η δύναμις του εχθρού και αντικειμένου.

Δεν είναι ημών η πάλη προς άνθρωπον, 

όπου τυχόν ημπορείς να τον θανατώσεις μυριοτρόπως, 

αλλά είναι προς τας αρχάς και εξουσίας του σκότους. 

Δεν πολεμούνται με γλυκά και με λουκούμια,

αλλά με δακρύων οχετούς, 

με πόνον ψυχής έως θανάτου, 

με άκραν ταπείνωσιν και μεγίστην υπομονήν.

Να τρέχη αίμα από υπερκόπωσην ευχής. 

Να πέφτης βδομάδες εξηντλημένος 

ως βαρειά ασθενής. 

Και να μην παραιτήσαι της μάχης,

έως να νικηθούν και υποχωρήσουν οι δαίμονες. 

Οπότε λαμβάνεις ελευθερίαν παθών. 

Γέροντος Ιωσήφ. Εκφρασις μοναχικής εμπειρίας. 

Έκδοσις Ιεράς Μονής Φιλοθέου. Άγιον Όρος.